Η Ευρώπη αργοπεθαίνει

Είχε γράψει κάποτε ο ιστορικός Tony Judt «Ο 21^ος αιώνας θα ανήκει στην Ευρώπη». Οι ιστορικοί όμως, δεν είναι προφήτες, και παρά το ότι ο 21^ος αιώνας μόλις ξεκίνησε, το μέλλον δεν προβλέπεται ευνοϊκό για την Ευρώπη.

Πολλοί άλλοι ιστορικοί ήταν εξίσου αισιόδοξοι. Όχι εγώ. Πριν από πέντε χρόνια είχα γράψει το βιβλίο The Last Days of Europe, και

κατηγορήθηκα για απαισιοδοξία. Σήμερα όμως, ακόμη και εγώ αισθάνομαι

πως οι πρώην ενθουσιασμένοι με την Ευρώπη, το παρακάνουν με τον

πεσιμισμό τους. Διότι ακόμη κι αν η Ευρώπη παρακμάζει, δεν είναι

απαραίτητο πως θα καταρρεύσει τελείως.





Στη σημερινή εποχή, όπου η Ευρώπη πλήττεται από πολλαπλές κρίσεις,

είναι πολύ εύκολο να γελάμε με τις αυταπάτες του παρελθόντος. Οι

μεταπολεμικές ελίτ της ηπείρου πάλεψαν για να... πετύχουν μια πιο

δημοκρατική κοινωνία. Προσπάθησαν να μειώσουν το χάσμα μεταξύ πλούτου

και φτώχειας, και να προσφέρουν κοινωνικές υπηρεσίες που καμιά γενιά του

παρελθόντος δεν απόλαυσε. Είχαν να αντιμετωπίσουν συγκρούσεις και

αναταραχές. Και πολλές ευρωπαϊκές χώρες πέτυχαν αυτόν τον στόχο, και

είχαν κάθε λόγο να είναι περήφανες.





Η επιτυχία της Ευρώπης θεμελιώθηκε πάνω σε δυο παγκόσμιους πολέμους,

σε δικτατορίες, στον φασισμό και στον κομμουνισμό, κλπ. Υπήρχε όμως ή

τουλάχιστον έτσι φαίνονταν, μια ευρωπαϊκή ταυτότητα βασισμένη σε κοινές

αξίες. Οι σκεπτικιστές το απέδιδαν σε κάποιο υλικό συμφέρον και μόνο.

Όλα άλλωστε ξεκίνησαν ως μια ένωση εμπορικής φύσης. Ο πατέρας της ΕΕ Jean

Monnet είχε προβλέψει τους κινδύνους. Αργότερα παραδέχθηκε πως αν του

ξαναδίνονταν η ευκαιρία, θα έδινε μεγαλύτερη έμφαση στον πολιτισμό, παρά

στην οικονομία.





Πότε άρχισε να στραβώνει το κλίμα; Σίγουρα η σημερινή κρίση είναι

οικονομική. Ήταν αναμφίβολα λάθος να πιστεύουμε ότι μπορεί να υπάρξει

οικονομική ένωση, χωρίς παράλληλα και μια πολιτική. Μήπως όμως η κρίση

επήλθε επειδή το ευρωπαϊκό όραμα για κοινωνικό κράτος, έπασχε εγγενώς;


Παρά τη σημασία της, η οικονομική κρίση δεν είναι παρά ένα μόνο μέρος

της όλης θλιβερής ιστορίας, και ίσως, ούτε καν το πιο σημαντικό. Σήμερα

υπάρχει παντελής απουσία της κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας και των

κοινών αξιών. Τα ξεχωριστά εθνικά συμφέροντα είναι μεγαλύτερα από τα

κοινά. Η σημερινή κρίση οφείλεται στην έλλειψη αλληλεγγύης, ηγεσίας, και

πολιτικής θέλησης. Πρόκειται για μια κρίση εσωτερικών εντάσεων, και

αποτυχημένης ενσωμάτωσης των πληθυσμών (όπως αποδεικνύουν τα γεγονότα

της Βρετανίας). Για πολύ μεγάλο διάστημα, οι ελίτ της Ευρώπης

ζούσαν σε μια άρνηση. Ήθελαν περισσότερη δημοκρατία, αλλά δεν ήταν

έτοιμες για την διάβρωση της εξουσίας που τελικά οδηγεί στην αναρχία.





Ως ένα βαθμό, η πολιτική ελίτ, τα ΜΜ"Ε", και η κοινή γνώμη, έπαψαν να

δίνουν σημασία στη σκοτεινή πλευρά της εσωτερικής πολιτικής. Άρχισαν να

αγνοούν την εισοδηματική ανισότητα και τις συνέπειες της νεανικής

ανεργίας. Επικεντρώθηκαν στις διεθνείς σχέσεις, και στην ειρηνική

συνύπαρξη, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος λειτουργούσε ακόμη στα πλαίσια σφαιρών

επιρροής, και ισορροπίας δυνάμεων. Παράλληλα, η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη

απομακρύνθηκε από τη πίστη της προς την Ευρώπη.





Πολλοί Ευρωπαίοι παραπονιούνται για έλλειψη δημοκρατίας, και

ανησυχούν για τη παντοδυναμία των Βρυξελλών. Για να επιβιώσει όμως η

ήπειρος, χρειάζεται ηγεσία. Πως αλλιώς θα αντιμετωπίσει το μέλλον;

Κάποια Ασιάτες πολιτικοί φιλόσοφοι, ήδη προειδοποιούν πως η Ευρώπη

χρειάζεται οπωσδήποτε ένα πιο ασιατικό, απολυταρχικό μοντέλο

διακυβέρνησης, αν είναι να αντιμετωπίσει το ζόρικο μέλλον.





Ένα μέλλον που έχει δυο διαφορετικά (γενικά) σενάρια. Κανένας δεν

μπορεί να ξέρει ποιο απ τα δύο θα επιλεγεί. Το πρώτο θέλει την ΕΕ να

διαλύεται ολικά ή μερικά, μέσα στα επόμενα χρόνια. Οι δυνατές οικονομίες

θα παραμείνουν ενωμένες, μέσα σε νέα πλαίσια συνεργασίας. Οι πιο

αδύναμες θα αποπεμφθούν. Οι δεύτερες θα τα βρουν σκούρα μέσα στις

αυξανόμενες οικονομικές ανισορροπίες και τον προστατευτισμό. Ίσως

προχωρήσουν σε μια δική τους πιο χαλαρή ένωση, ελπίζοντας πως κάποτε να

«ανέβουν και πάλι κατηγορία». Το μέλλον του ευρώ είναι αβέβαιο. Μπορεί

να επιβιώσει τη σημερινή κρίση, αλλά τι θα γίνει με την επόμενη;





Το δεύτερο σενάριο: Μια ανάκαμψη από τη σημερινή κρίση, σύντομα ή σε

λίγο καιρό. Έχει ξαναγίνει και στο παρελθόν. Η Γερμανία, για παράδειγμα,

χρειάστηκε λιγότερα από 20 χρόνια μετά την ήττα της στον Α` Π.Π για να

ξαναδυναμώσει, και να αποτελέσει φοβερή απειλή για την υπόλοιπη Ευρώπη.

Κάτι ανάλογο έγινε και με τη Ρωσία, μετά τη πτώση της ΕΣΣΔ.


Που θα βασιστεί όμως μια τέτοια θαυματουργή ανάκαμψη; Ίσως στην

κρισιμότητα του ζητήματος, και στην πεποίθηση ότι χρειάζονται οπωσδήποτε

και επειγόντως ριζικές αλλαγές.





Προς το παρόν δεν υπάρχουν κάποιες ενδείξεις πως ο δυναμισμός θα

κυριαρχήσει επί της κόπωσης. Και με δεδομένη τη δημογραφική της

εξασθένηση, η Ευρώπη θα χρειαστεί μετανάστες. Βέβαια, η πρόσφατη

εμπειρία σ αυτόν τον τομέα δεν είναι καθόλου ευχάριστη. Αυτό που

χρειάζεται είναι ένα γερό σπρώξιμο, αλλά κι αυτό απαιτεί πολλή ελπίδα…


Το πιο πιθανό σενάριο, και αυτό που σίγουρα δεν θα πετύχει είναι το

εξής: Λίγες μεταρρυθμίσεις, και συνέχιση της καθημερινότητας του στυλ

business as usual. Τα πιο πλούσια κράτη θα βοηθήσουν τα φτωχότερα με

ημίμετρα. Μπορεί αυτή η τακτική να πετύχει αυτή τη φορά, αλλά σίγουρα

όχι την επόμενη. Ακόμη κι αν θα θέλει η Βόρειος Ευρώπη να αναλάβει

αποφασιστική δράση, δεν θα έχει την απαιτούμενη δύναμη για να το κάνει.





Το να διαλυθεί η ΕΕ κοστίζει. Πιο πολύ από το να διατηρηθεί. Για αυτό

και η σημερινή κατάσταση μάλλον θα συνεχιστεί. Μια μεγάλη, όχι και τόσο

ευτυχισμένη οικογένεια, που θα μαλώνει διαρκώς, επειδή τα εθνικά

συμφέροντα δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, αδύναμη να συντονίσει την

εσωτερική της πολιτική, χωρίς κοινή άμυνα ή κοινή εξωτερική πολιτική.

Συνεχώς γκρινιάζοντας, και απειλώντας, τα διάφορα κράτη μέλη στο τέλος

θα παραμείνουν στη στρούγκα. Έτσι θα επιβιώσει η ΕΕ. Όχι όμως όπως ήταν

το αρχικό της όραμα. Όχι ως ηθική και πολιτική υπερδύναμη του 21^ου αιώνα.





Πως όμως θα γίνει η αποχώρηση της ΕΕ από τη λέσχη των μεγάλων

υπερδυνάμεων; Θα υπάρξει μαλακή ή σκληρή προσγείωση; Δεν υπάρχει καμία

μαγική συνταγή, παρά μόνο η απλή λογική.





Ψυχολογικά, η νέα μειωμένης ισχύος θέση της στη παγκόσμια κατάταξη,

μπορεί να φανεί δύσκολη. Έχοντας συνηθίσει η Ευρώπη να είναι ισχυρή και

να επηρεάζει, δύσκολα θα προσαρμοστεί στο νέο καθεστώς. Οι φιλοδοξίες

της θα πρέπει να συμμαζευτούν. Και η Ευρώπη θα πρέπει να σταματήσει τα

κηρύγματα στον υπόλοιπο κόσμο για ανθρώπινα δικαιώματα, ελευθερία, και

δημοκρατία. Όπως είχε πει κάποτε ο Κινέζους υπουργός Εξωτερικών

στον ομόλογό του από τη Σιγκαπούρη: «Εμείς είμαστε μεγάλοι, και εσείς

μικροί. Πρέπει λοιπόν να συμπεριφέρεστε ανάλογα».


Το μέλλον είναι σκοτεινό.


του Walter Laqueur

από το The National Interest

μετάφραση antinews

Πρίγκιπες και “κομπάρσοι” στην Αντίπαρο

Με αργές, προσεκτικές κινήσεις έβγαλα από το μπλε κεντημένο ταγάρι του οίκου Ρucci ένα μικρό σάντουιτς σολομού. «Αισθάνομαι σαν να βρίσκομαι σε σχολική εκδρομή» ψιθύρισα στον Ζήνωνα. «Κάθε φορά που επισκέπτομαι την έπαυλη του στενού μας φίλου στην Αντίπαρο, ξέρω ότι πρέπει να κουβαλάω μαζί μου προμήθειες φαγητού» χαχάνισα ειρωνικά. «Ο νεαρός οικοδεσπότης προσφέρει στους προσκεκλημένους του αποκλειστικά και μόνο μεταλλικό νερό και σαλάτες φτιαγμένες από τα ταπεινά λαχανάκια του περιβολιού του.

Τragique! Είναι τόσο, μα τόσο σφιχτοχέρης!» δάγκωσα ένα κομμάτι από την baguette μου.

«Ακριβώς όπως οι περισσότεροι εφοπλιστές» φύσηξε μακριά τον...καπνό του πούρου του εκείνος. «Ειλικρινά προσπαθώ χρόνια τώρα να καταλάβω τι είναι αυτό που τους κάνει να έχουν γεμάτες τις τσέπες των sur mesure, με τη σφραγίδα της Seville Road, κοστουμιών τουςμε τεράστιες καβουροδαγκάνες!» κούνησε το κεφάλι του σκεπτικός. «Ο young shipowner που μας φιλοξενεί έχει κληρονομήσει από τους γονείς του όχι μόνο μια ισχυρή ναυτιλιακή αυτοκρατορία αλλά και την προσφιλή τακτική που θέλει να μην... τοποθετεί αυθεντικό ακριβό, ιταλικό τυρί στα σπαγγέτι του» γέλασε δυνατά.

«Η συνήθειά του αυτή αποτελεί θέμα συζήτησης στα σαλόνια των βορείων προαστίων και στα ναυτιλιακά γραφεία του Πειραιά» τον διέκοψα. «Έχεις προσέξει βέβαια ότι τις τελευταίες ημέρες παρακολουθεί μέσα από τα κιάλια του την κίνηση στη βίλα του Αλέκου Κιοσέογλου» του έδειξα το εντυπωσιακής πολυτέλειας σπίτι σε ένα από τα ψηλότερα σημεία του νησιού.

Ο Ζήνων πλησίασε τις τεράστιες τζαμαρίες που «έβλεπαν» στο γαλάζιο του Αιγαίου. «Γνωρίζει εδώ και αρκετές ημέρες για την επίσκεψη του πριγκιπικού ζεύγους του Μονακό στην οικία Κιοσέογλου» με πληροφόρησε. «Ο Αλβέρτος και η Σαρλίν είχαν υποσχεθεί στον Αλέκο και τη σύζυγό του Ναταλί ότι λίγες βδομάδες μετά το γάμο τους θα τους επισκέπτονταν στην Αντίπαρο» συνέχισε. «Ο γιος του Ρενιέ και της Γκρέις Κέλι συνδέεται εδώ και πολλά χρόνια με στενή φιλία με τον Αλέκο Κιοσέογλου» υποστήριξε. «Ο κ. Κιοσέογλου είναι μόνιμος κάτοικος Μόντε Κάρλο. Διευθύνει μάλιστα το λιμάνι του Πριγκιπάτου» σημείωσε. «Ο επιχειρηματίας, ο οποίος δραστηριοποιείται στον χώρο των πολυτελών κρουαζιερόπλοιων, θεωρείται από τις ιδιαίτερα σημαντικές προσωπικότητες του Μονακό μαζί με τους επίσης συμπατριώτες μας και μόνιμους κατοίκους του κρατιδίου, Μαργαρίτα Λάτση και Γιώργο Κατσιάπη» υπογράμμισε.

Άδειασα γρήγορα το αρχαιοελληνικού τύπου ταγάρι το οποίο σχεδίασε ο διάσημος Νορβηγός Ρeter Dundas για τον περίφημο ιταλικό οίκο. Σκέφθηκα ότι ο συμπαθής ελληνολάτρης prince Αlbert και η γλυκιά, ντροπαλή σύζυγός του Σαρλίν δεν θα άντεχαν τη μυρωδιά του σολομού, της ελιάς και του προσούτο. Μια... essence που «έκρυβε» μέσα του το δημιούργημα του designer ο οποίος χτίζει έπαυλη κοντά στο χωριό Καστράκι της Νάξου.

Το λίαρ τζετ με τα χρώματα του Πριγκιπάτου του Μονακό ήταν προγραμματισμένο να προσγειωθεί στην Αθήνα προχθές Παρασκευή. Λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι, έλεγαν οι πληροφορίες μου. Ο Αλβέρτος και η Σαρλίν θα έφθαναν στον τελικό προορισμό τους, τη μικρή, πανέμορφη Αντίπαρο, με ένα υπερσύγχρονο yacht.

Οι προετοιμασίες στην οικία Κιοσέογλου είχαν ξεκινήσει εδώ και αρκετές ημέρες. Γεύση λοιπόν από ελληνικό καλοκαίρι για το νιόπαντρο ζευγάρι το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς επικαιρότητας. Ηλιος, θάλασσα, greek salad που αρέσει στον Αλβέρτο και ένα πέρασμα ίσως από το «boogaloo» για drinks και... ρομαντικούς εναγκαλισμούς στο ηλιοβασίλεμα. Μακριά- ελπίζουν τουλάχιστον οι Έλληνες οικοδεσπότες τους- από τους τηλεφακούς των paparazzi.

Και ενώ η Αντίπαρος των πρώην φτωχών ψαράδωνκομπάρσων στη λαοφιλή black & white ταινία «Μανταλένα» έχει γεμίσει από επαυλοκρατούντες μεγαλοεφοπλιστές, γνωστούς επιχειρηματίες και γαλαζοαίματους, ο Τομ Χανκς παραμένει άφαντος! Ο διάσημος Αμερικανός star και η ελληνικής καταγωγής σύζυγός του Ρίτα Γουίλσον δεν έκαναν την εμφάνισή τους το εφετινό καλοκαίρι στο αγαπημένο τους νησί. Τα παράθυρα της βίλας που έχουν αποκτήσει εδώ και τρία χρόνια παραμένουν ερμητικά κλειστά.

Στενός μου φίλος ο οποίος επιδεικνύει κολυμβητικές ικανότητες... επιπέδου Μαριάννας Λιμπερτά, ουχί όμως στην ανοιχτή θάλασσα της Σανγκάης αλλά σε αυτή της Αντιπάρου, κατόρθωσε να «τρυπώσει» στην οικία Χανκς.

Άριστος γνώστης της περιοχής- διαθέτει και ο ίδιος άλλωστε σπίτι στη γραφική νήσο-, έφθασε κολυμπώντας στο πίσω μέρος της έπαυλης του big star. Σκαρφάλωσε στα βραχάκια, ανέβηκε τη σκάλα που ενώνει τους εξωτερικούς χώρους του σπιτιού με την παραλία και έφθασε στον κήπο με τη μεγάλη πισίνα.

Απόλυτη ησυχία, μου έλεγε αργότερα. Κανένα ίχνος από τον γλυκομίλητο Τομ και την «έξω καρδιά» Ρίτα... Ίσως κάνουν την εμφάνισή τους αργότερα. Αυτό που θα πρέπει να προσέξει κατά τη γνώμη μου ο πάμπλουτος παραγωγός, σκηνοθέτης και ηθοποιός είναι η «ασφάλεια» την οποία παρέχει το συγκεκριμένο σπίτι. Ο πολύς κ. Χανκς πρέπει να «βουλώσει» τρύπες. Επικίνδυνες τρύπες. Στην πάνω και κάτω πλευρά της έπαυλης.

Αν ο φίλος μου είχε πρόσβαση από τη θάλασσα, το ίδιο ακριβώς θα μπορούσαν να κάνουν και κάποιοι άλλοι.

Λιγότερο αθώοι...

Πλωτά ανάκτορα και η Μαριάννα του little island

Παρατηρώ ένα τεράστιο yacht να κινείται στη θάλασσα. Είναι τόσο μεγάλο και εντυπωσιακό που μου θυμίζει το «Εclipse» του Ρόμαν Αμπράμοβιτς.

«Ένας κροίσος ο οποίος... σέβεται τον εαυτό του και τους jet setters προσκεκλημένους του, επιλέγει yachts κατασκευής αποκλειστικά και μόνο των περιβόητων ναυπηγείων Lοrssen και Βlohm + Voss» μου είπε ο Ζήνων ο οποίος παρακολουθούσε τις κινήσεις μου. «Είναι τα ακριβότερα σκάφη στον κόσμο. Ογκώδη, υπερσύγχρονα, υπερβολικά πολλές φορές μέσα στη χλιδή και την glamorous αισθητική την οποία προσφέρουν» υποστήριξε. «Είναι όμως τα αγαπημένα πλωτά ανάκτορα ρώσων μεγιστάνων και ομάδας ελλήνων εφοπλιστών των οποίων οι ναυτιλιακές εταιρείες διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου» τόνισε.

«Καταλαβαίνω, cheri» χαμογέλασα ειρωνικά. «Διότι τι να τις κάνεις τις δημόσιες εγγραφές στον Νasdaq, τις εισαγωγές στον ΝΥSΕ και τις αγορές νέων πλοίων αν δεν έχει αγκυροβολήσει αρόδου της Αντιπάρου το αστραφτερό σουπλωτό παιχνιδάκι με την υπογραφή των Lοrssen;» τον κοίταξα με ύφος μπλαζέ.

Με κομψά σανδάλια αρχαιοελληνικού στυλ στα καλλίγραμμα πόδια της κυκλοφορούσε η κυρία Μαριάννα Λάτση το περασμένο Σάββατο 16 Ιουλίου στα δρομάκια της Αντιπάρου. Η κυρία Λάτση με την κόρη της Εριέττα και τον καλό της φίλο Ηλία Ψινάκη πέρασαν στο νησάκι από την Πούντα της Πάρου.

Η συντροφιά έτρωγε λίγη ώρα πριν στο λαοφιλές εστιατόριο «Θέα» της Πούντας. Πίτα Καισαρείας, ρεβίθια καραμελωμένα, αρνάκι Καππαδοκίας είναι μερικά από τα δημοφιλή πιάτα τα οποία προσφέρει το restaurant με την πολίτικη κουζίνα...

από το ΒΗΜΑ